خشکی واژن؛ از علل و عوامل تا پیشگیری و روشهای درمان

خشکی واژن یک مشکل شایع در بین زنان است که می‌تواند ناشی از عوامل متعددی همچون تغییرات هورمونی، سن، داروها، استرس و عوامل محیطی باشد. خشکی واژن در رابطه می‌تواند علائمی مانند خارش، سوزش و ناراحتی ایجاد کند که به کیفیت زندگی و روابط زناشویی آسیب می‌زند.واژن (مهبل) بخشی از اندام جنسی زنانه است که نقش مهمی را در تولید مثل و تنظیم هورمونی ایفا می‌کند. لایه‌ای نازک از ترشحات، دیواره‌ی داخلی واژن را پوشانده است. ترشحات واژن، محیط واژن را قلیایی می‌کنند، به همین دلیل اسپرم می‌تواند برای تولید مثل در واژن زنده بماند. همچنین دیواره‌ی واژن را نرم و روان می‌کند و موجب کاهش آسیب در حین رابطه‌ی جنسی می‌شود. در حالی که خشکی واژن ممکن است به عنوان یک مشکل جدی تلقی نشود، اما تأثیرات روحی و جسمی آن می‌تواند قابل توجه باشد. خوشبختانه، درمان‌های متنوعی از جمله روش‌های طبیعی، روان ‌کننده‌ ها و درمان ‌های هورمونی وجود دارند که می‌توانند به بهبود وضعیت کمک کنند. در این متن به بررسی علل، علائم و راه‌های درمان خشکی واژن پرداخته می‌شود.

علل خشکی واژن

علل خشکی واژن شامل موارد زیر است:

• زایمان
• شیردهی
• استرس بیش از‌حد
• کاهش استروژن
• اقدامات درمانی برای سرطان‌ها مانند شیمی‌درمانی و پرتو درمانی در ناحیه‌ی لگن
• ورزش‌های شدید
• برداشتن تخمدان‌ها به روش جراحی.
• استفاده از دارو‌های ضداستروژن که با صلاح‌دید پزشک متخصص زنان برای درمان سرطان و اندومتریوز به کار می‌روند مانند Lupron و Zoladex

علائم خشکی واژن

• احساس سوزش و خارش واژن
• ایجاد زخم در ناحیه مهبل
• درد واژن
• تنگ شدن و عدم دخول آسان
• درد و خونریزی حین مقاربت
• عدم لذت در رابطه جنسی
• افزایش احتمال عفونت واژن
• تکرر ادرار

روش‌های مؤثر درمان خشکی واژن

چند مورد از مهم‌ترین درمان‌های خشکی واژن عبارتند از:

1- ژل‌ های مرطوب‌ کننده محیط واژن

درمان خشکی واژن فوری، استفاده از ژل‌های مرطوب‌کننده واژن است. ژل‌های لوبریکانت علت خشکی واژن هنگام دخول و درد شدید همراه با آن را از بین می‌برند و به‌صورت موقتی واژن را مرطوب نگه می‌دارند. گاهی اثر استفاده از این ژل‌ها چندین هفته ماندگار است.

2- استروژن‌ های موضعی

دلیل اصلی خشکی واژن کاهش میزان استروژن بدن است به همین علت بسیاری از پزشکان برای درمان این بیماری استروژن موضعی را به بیماران خود توصیه می‌کنند. این درمان‌ها در مقایسه با درمان‌های خوراکی عوارض کمتری دارند و نتیجه مطلوبی از آنها حاصل می‌شود. مهم‌ترین موارد استروژن واژینال عبارتند از:

1. کرم‌ها و پماد درمان خشکی واژن از مهم‌ترین درمان‌های موضعی افزایش استروژن در بدن به شمار می‌روند.
2. حلقه استروژن واژینال نیز یکی دیگر از درمان‌های موضعی آتروفی واژن است که با آزاد کردن مقدار مناسبی استروژن، به مرطوب کردن محیط واژن کمک می‌کند. این حلقه‌های ویژه در داخل واژن قرار داده می‌شوند و در هنگام رابطه جنسی یا پریود شدن نیازی به تعویض ندارند.
3. شیاف واژینال استروژن نیز یکی دیگر از درمان‌های خشکی مهبل است که به درمان خشکی واژن قبل از پریود یا قبل از رابطه جنسی کمک می‌کند.

3- استروژن خوراکی

در بسیاری از موارد پس از تشخیص خشکی واژن، قرص‌ها و کپسول‌های خوراکی برای بیمار تجویز می‌شوند. این کپسول‌ها میزان استروژن بدن را افزایش می‌دهند و در نتیجه سبب مرطوب شدن واژن می‌شوند.

4- کربوکسی تراپی

یکی از روش‌های درمانی مطرح شده که توسط برخی از بانوان درگیر با این بیماری توصیه شده است، کربوکسی تراپی است. در روش کروبوکسی تراپی مقدار مشخصی گاز دی اکسید کربن به داخل واژن تزریق می‌شود و از این طریق پزشک سعی می‌کند خشکی واژن را درمان کند.

5- لیزر

درمان خشکی واژن فوری با لیزر نیز توسط بسیاری از پزشکان به بیماران درگیر این بیماری توصیه می‌ شود. امروزه از لیزر درمانی برای درمان بیماری‌ های مختلفی استفاده می‌ شود که یکی از کاربردهای بسیار موثر آن‌، درمان خشکی واژن است. لیزر روی سلول‌ های آسیب‌ دیده واژن تاثیر مثبت دارد و آتروفی واژن را با ترمیم این سلول‌ها درمان می‌کند.

6- لیزر مونالیزا

لیزر مونالیزا یکی از روش‌های غیرتهاجمی و موثر برای درمان خشکی واژن است که با تحریک تولید کلاژن و بهبود جریان خون، باعث افزایش رطوبت و بهبود بافت واژن می‌ شود. این روش بدون درد و دوره نقاهت طولانی ، به ویژه برای زنانی که علائم آتروفی واژن را تجربه می‌ کنند، بسیار مفید است.

نقش هورمون‌ها در خشکی واژن

اصلی تری علت خشکی واژن افت سطح هورمون استروژن می باشد. با نزدیک شدن به یائسگی میزان هورمون استروژن کاهش می یابد. معمولاً استروژن باعث می شود بافت واژن ضخیم، مرطوب و سالم نگه داشته شود. با کاهش سطح آن، پوشش داخلی واژن نازک تر و خشک تر می شود.

تغییرات سبک زندگی برای کاهش خشکی واژن

تغییر سبک زندگی می‌تواند یک روش موثر برای درمان خشکی واژن هنگام دخول باشد. بهبود عادات غذایی، مصرف آب کافی و مدیریت استرس می‌تواند بهبود قابل توجهی در وضعیت خشکی واژن داشته باشد. مصرف مواد غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3 و 6 مانند ماهی‌های چرب، مغزهای گردو و بادام و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین E مانند روغن‌های طبیعی و تخم‌مرغ می‌تواند به حفظ رطوبت واژن کمک کند. همچنین، مدیریت استرس و اضطراب و ایجاد رویه‌های بهداشتی مناسب مانند تمرینات ورزشی منظم، خواب کافی و استفاده از تکنیک‌های آرامش بخش می‌تواند بهبود وضعیت خشکی واژن هنگام دخول را تسریع کند. این روش‌ها به عنوان روش‌های درمانی خانگی امن و مؤثر شناخته شده‌اند و می‌توانند به طور کلی به بهبود کیفیت زندگی جنسی و عمومی کمک کنند.

محصولات طبیعی برای درمان خشکی واژن

برای درمان طبیعی خشکی واژن، می‌توان از مرطوب‌کننده‌های طبیعی مانند ژل آلوئه ورا، مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهی‌های چرب، بذرهای چیا و کتان و سبزیجات برگ سبز می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند.

نقش روان‌ کننده‌ها در بهبود خشکی واژن

استفاده از روان‌ کننده هنگام رابطه جنسی می‌تواند درد ناشی از خشکی واژن هنگام رابطه را کم کند. روان‌کننده‌ها به واژن رطوبت داده و باعث تسکین درد می‌شوند.

آیا تغذیه می ‌تواند به درمان خشکی واژن کمک کند؟

مصرف بیشتر غذاهایی که باعث افزایش رطوبت در بدن می‌شوند و به اصطلاح به آنها غذاهای مرطوب گفته می‌شود به حفظ رطوبت در واژن هم کمک می‌کنند. غذاهایی مانند انواع سوپ، آش، فرنی، حریره بادام و یا شیر برنج در این دسته قرار می‌گیرند. سعی کنید مصرف آب و مایعات خود را افزایش دهید.

خشکی واژن پس از یائسگی

خشکی واژن یکی از علامت‌های آغاز دوران یائسگی می‌باشد. با افزایش سن و نزدیک شدن به دوران یائسگی ترشحات واژن به تدریج کاهش می‌یابد. برای خشکی واژن بعد از یائسگی میتوان از داروهای حاوی استروژن استفاده کرد. این داروها به‌صورت کرم واژینال، خوراکی، قرص یا چسب هورمونی ارائه می‌شوند.

سوالات متداول کاربران درباره خشکی واژن

• آیا خشکی واژن در زنان جوان نیز ممکن است رخ دهد؟

خشکی واژن در خانم های جوان می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از این علل عبارتند از:

1. تغییرات هورمونی
2. استفاده از داروها
3. عوامل روانشناختی
4. عفونت
5. استفاده از مواد شوینده قوی

• آیا خشکی واژن درمان‌های خانگی هم دارد؟

روش‌های خانگی که برای درمان خشکی واژن وجود دارند عبارتند از:

1. رابطه‌ی جنسی: رابطه‌ی جنسی منظم با همسر می‌تواند میزان خشکی واژن را کم کند. در واقع هنگام مقاربت جریان خون به واژن افزایش یافته و باعث افزایش ترشحات واژن می‌شود و خشکی واژن را برطرف می‌کند.
2. غذاهای حاوی فیتواستروژن: فیتواستروژن ترکیباتی هستند که مشابه استروژن در بدن عمل می‌کنند. فیتواستروژن در غذاهای گیاهی مانند سویا، آجیل، مغز‌ها و دانه‌ها، پنیر و لوبیا یافت می‌شود.
3. استفاده از روان‌کننده هنگام رابطه جنسی می‌تواند درد ناشی از خشکی را کم کند. روان‌کننده‌ها به واژن رطوبت داده و باعث تسکین درد می‌شوند.
4. مهمترین علت خشكي واژن هنگام نزديكي، نداشتن تحریک جنسی کافی است. گاهی به علت عدم معاشقه، تحریک جنسی صورت نمی‌گیرد و واژن مرطوب نمی‌شود. معاشقه قبل از سکس شما را برای رابطه جنسی آماده می‌کند. رابطه جنسی را به‌آرامی شروع کنید تا غدد بارتولین زمان کافی برای روان‌کردن واژن داشته باشند.
5. تمرینات لگن را انجام دهید. تمرینات مربوط به لگن عضلات ضعیف واژن را هم تقویت می‌کند. ورزش‌هایی مانند کگل می‌تواند باعث افزایش خون‌رسانی به واژن شود.

• آیا استفاده از روان‌ کننده‌ ها می‌تواند به کاهش خشکی واژن کمک کند؟

روان‌ کننده‌ ها، اصطکاک را کاهش می‌دهند و به از بین بردن سوزش و درد به دلیل خشکی واژن حین رابطه کمک می‌ کنند.

• چگونه می توانیم از خشکی واژن پیشگیری کنیم؟

1. از شستشو ناحیه تناسلی با مواد شوینده غلیظ و تند خودداری کنید؛ زیرا باعث خشکی واژن می شود.
2. برای شستشو ناحیه تناسلی از آب تمیز و گرم استفاده کنید.
3. لباس زیر خود را با مواد شوینده برون رنگ و بو بشویید.
4. از لباس زیر نخی استفاده کنید تا باعث تحریک ناحیه فرج و خشکی واژن نشود.
5. از دستمال توالت بدون رنگ و بو برای پاک کردن و خشک کردن ناحیه تناسلی استفاده کنید.

• آیا خشکی واژن می‌تواند بر روابط زناشویی تأثیر بگذارد؟

نازک و خشک بودن واژن باعث ایجاد درد شدید و حتی خونریزی در هنگام رابطه جنسی یا پس از آن می‌شود. افزایش درد در حین رابطه جنسی و پس از آن، به‌تنهایی می‌تواند موجب کاهش میل جنسی در زنان شود و این مسئله در سلامت روابط جنسی و خانوادگی تاثیر مستقیم دارد.

• چه زمانی باید برای درمان خشکی واژن به پزشک مراجعه کرد؟

بهتر است بانوان به محض مشاهده یک یا چند مورد از علائم بیماری خشکی واژن به پزشک مراجعه کنند تا پس از تشخیص درست، تحت درمان قرار گیرند.

• آیا مصرف برخی داروها می‌تواند باعث خشکی واژن شود؟

ممکن است استفاده از برخی دارو‌ها موجب خشکی واژن شوند. دارو‌های ضد‌آلرژی، سرما‌خوردگی، دارو‌های آنتی‌هیستامین و حتی برخی از دارو‌های آسم می‌توانند باعث خشکی واژن شوند

• آیا خشکی واژن می‌تواند نشانه‌ای از بیماری باشد؟

گاهی خشکی می‌تواند نشانه بیماری خاص مانند بیماری‌های مقاربتی باشد. معمولا در چنین شرایطی شخص علاوه بر خشکی دچار عوارض دیگری مانند خارش، درد، قرمزی یا تورم می‌شود. درصورتی‌که همراه با خشکی دچار ناراحتی هستید، باید به پزشک مراجعه کنید تا آزمایش‌های لازم برای بررسی بیماری‌های مقاربتی و عفونت انجام شود.

نتیجه گیری

در نهایت، خشکی واژن یک مشکل قابل درمان است که نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا برکیفیت زندگی زنان تأثیر می‌گذارد. با توجه به عوامل متعددی که می‌توانند در ایجاد این وضعیت نقش داشته باشند، مهم است که زنان به علائم خود توجه کنند و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کنند. روش‌های متنوع درمان خشکی واژن، از جمله استفاده از روان‌کننده‌ها، مکمل‌های هورمونی و تغییرات سبک زندگی، می‌توان برای بهبود کیفیت زندگی و روابط زناشویی بهره‌مند شد. مهمترین قدم، مشاوره با یک پزشک متخصص است تا بهترین روش درمانی برای شرایط خاص شما مشخص شود. افزایش آگاهی درباره این مشکل و در دسترس بودن گزینه‌های درمانی می‌تواند به زنان کمک کند تا با این چالش‌ها بهتر مقابله کنند و به زندگی سالم‌ تر و خوشایند تری دست یابند.